Endel uygulamasının yaratıcısı kesintisiz ambient müziğin gücü hakkında konuştu

Endel’in beklenmedik bileşenlerden oluşan ve Stavitsky’e göre geleneksel bir uygulama geliştirme ekibi olmaktan çok bir sanat kolektifi olan kurucu ekibi, sesin gücü konusunda belirli sinerji yaratıyor. Kolektifin uygulama geliştirme alanındaki ilk çalışması soyut tasarım ve sesi özenle tasarlanmış bir kullanıcı arayüzüyle bir araya getiren ve 2013’te App Store’da sunulan çocuklara yönelik dijital sanat uygulaması seti BUBL olmuş. Stavitsky, “Wassily Kandinsky’nin resimleri hayat bulmuş gibi görünüyordu,” diyor ve şöyle ekliyor:

“Renk, biçim ve sesin ilişkisi bana hep büyüleyici geliyordu.” “Favori ressamlarımdan Kandinsky bunda büyük rol oynadı ve aynı zamanda Brian Eno, Philip Glass ve Steve Reich gibi 70’lerin minimalist bestecileri de ilham kaynağım oldu. Ve BUBL uygulamalarımız için bile kullanıcının uygulamada yaptıklarına bağlı olarak gerçek zamanlı müzik besteleri oluşturmaya yarayan birçok teknoloji geliştirdik.”

İlk dijital sanat uygulamalarının doğal evrimi sonucu ortaya çıkan Endel; iPhone, iPad, Mac, Apple Watch ve yakında Apple TV’de kişiye özel, bağlama duyarlı, gerçek zamanlı ambient ses manzaraları sunuyor.

Stavitsky, “70’lere gidip o fikirleri modern teknolojilerle harmanlasak nasıl olur, diye düşündük.” diye açıklıyor ve şöyle devam ediyor: “Çok şey bilen ve bizim için çok şey yapabilen muhteşem aygıtlarla çevriliyiz. Neden bundan faydalanarak 70’lerdeki Brian Eno’nun ve tüm minimalist bestecilerin fikirlerini bir sonraki seviyeye taşımıyoruz?”

Endel’i diğer müzik ve ses temelli uygulamalardan ayıran şey, yaratıcılığı ve bilimi eşit bir şekilde dayanak alması. Kullanıcılara özel bir deneyim yaratmak için belirli verilere ihtiyaç duyulacağını kabul eden Endel kurucuları, yerel Apple Watch uygulama deneyimine yönelik bir prototip tasarladı. Bu prototip, bireye özel benzersiz bir ses manzarası oluşturmak için kullanıcının hava durumu, kalp atış hızı, doğal ışık alma miktarı gibi ortam girdilerinden yararlanıyor. Uygulama 2020’de Yılın Apple Watch Uygulaması ödülünü alan ilk uygulama oldu ve şu anda aylık 300.000’den fazla aktif kullanıcıya sahip.

Şimdi Endel merkez ofisi Berlin’de, ikinci ofisi Moskova’da ve diğer üyeleri Lizbon, Londra ve Los Angeles’ta yer alan 30 kişilik bir ekipten oluşuyor.

Mayıs ayı ABD’de Akıl Sağlığı Farkındalık Ayı olarak kutlanıyor. Pozitif bir bilişsel duruma sahip olmak konusunda müziğin nasıl bir rol oynadığını düşünüyorsunuz?

Oleg Stavitsky: Bence dünya şu anda öyle çılgın bir durumda ki insanlar neredeyse kendi kendilerini müzikle tedavi etmeye çalışıyor. Öyle çok çalma listesi var ki insanlar günü atlatmanın ve bilişsel durumlarını korumanın yollarını arıyor. Tüm bu çalma listeleri ve YouTube videoları bu işe yarıyor. Ve bir de Endel var. Endel, özellikle bu tür kullanımlar için geliştirilmiş bir proje: Belirli bir bilişsel duruma erişmenize yardımcı olmak için bilimsel olarak tasarlandı.

Arkasındaki bilimden biraz söz edebilir misiniz? Kısa süre önce, geliştirdiği teknolojiden yararlanarak beyin dalgası verilerini gerçek zamanlı olarak ölçen ve analiz eden bir çalışma başlatmak üzere sinir bilimi veri şirketi Arctop ile ortaklık kurdunuz. Bu çalışmada ne gibi bulgular elde ettiniz? Günümüzde insanların ses tüketme biçimi hakkında ne gibi bilgiler açığa çıktı?

OS: Çalışmanın sonucunda saniye saniye yakınlaştırarak ses manzarasının veya çalma listesinin belli bir bölümünü ve kullanıcının beyninin tepkisini görebileceğiniz etkileşimli bir grafik ortaya çıktı. Beyin dalgası aktivitesini takip edebiliyorduk ve örneğin sabit bir çalma listesini dinlerken başlayan bir şarkı onlara uygun olabiliyor ama bir sonraki şarkı hiç uygun olmayabiliyordu. Ve bu iki şarkı arasında bir geçiş söz konusu, yeni şarkı başladığında konsantrasyonda doğal bir düşüş oluyor. Konsantrasyona yönelik sesleri düşündüğünüzde, olması gereken, insanları yavaş yavaş o alana getirmeniz. Bunu sağlayan çok müzik var fakat asıl mesele insanları o alanda tutabilmekte. İşin en önemli kısmı bu. Ve bunun için tutarlılık gerekiyor. Birini o alanda tutabilmek için onu takip etmeniz, biyometrik verilerini gerçek zamanlı olarak dikkate almanız gerekiyor. Endel’de sabit çalma listelerine kıyasla çok daha yüksek olan şey konsantrasyonun zirveleri değil, tutarlılığı.

Endel’in işbirliği yaptığı kişiler arasında elektronik müzik yapımcıları Grimes ve Richie Hawtin (Plastikman) gibi sanatçılar var ama sonrasında farklı bir isim görüyoruz: Filozof Alan Watts. Neden?

OS: Alan Watts teknik olarak 70’lerden beri aramızda olmasa da oğluyla iletişime geçtik. Oğlu şimdi Alan Watts Foundation’ın başında. Bu benim tutkuyla bağlı olduğum bir proje. En büyük iki konuşması olan “World as Play” ve “Pursuit of Pleasure” konuşmaları için lisans aldık. Bu konuşmalar günümüz için çok geçerli. Alan hayatı dans ederek yaşamanın, oynak, akışkan ve esnek olmanın öneminden söz ediyor. Görelilikten söz ediyor. Kötüyü yaşamadıysanız iyiyi anlayamayacağınızdan, her zaman karşı tarafa saygı duymanın öneminden, tüm dünyanın siyah ve beyaz olmadığından söz ediyor. Yoğun, aşırı uyarılmış, kutuplaşmış dünyamızda bu kavramların önemli olduğunu düşünüyorum.

Ses konusunda nasıl bu kadar tutkulu bir kişi haline geldiniz?

OS: Hepimiz kafayı müziğe takmış durumdayız, özellikle de ambient müziğe. Çünkü Brian Eno’nun da dediği gibi, bu müzik hem yok sayılabilecek hem de ilginç bir şey. Varlığının farkında bile olmuyorsunuz. Sizi saran rahat bir ambiyans yaratıyor ama dikkatinizi çekmiyor ve onu işlemek için zihinsel enerjinizi harcamıyorsunuz. Benim için meslek hastalığı gibi bir şeye dönüştü. Her şey benim için ses manzarasının bir parçası. Oturduğunuz yerden işittiğiniz her şey: Geçen bir tren, gıcırdayan bir kapı, ağlayan bir çocuk... Her şey anında ses manzarasının içine karışıyor. Bazen silkinip kurtulmak istiyorum ama imkansız. Benim için artık her şey müzik.

Bir kullanıcının hayatında birden fazla aygıttan geçen bir deneyim sunmak neden değerli?

OS: Bu deneyim gün boyunca tüm bu aygıtlar üzerinden her yerde yanınızda oluyor ve bazen onu duymuyorsunuz bile. Endel’i sıklıkla rahatlama modunda açıyorum. AirPods Pro’yu Şeffaf Mod’a alıyorum ve normal hayatımı yaşıyorum. İnsanlarla konuşuyorum, kahve satın alıyorum, insanlarla etkileşime geçiyorum. Ama arka planda her zaman mikro dozda Endel kullanmak dediğim bu durum var. Ses, çevrenizi kontrol etmenizin en kolay yolu. Çok güçlü bir şey ve bağlamınızı değiştirmeniz çok kolay. Bizim için çok basit bir konuydu. Endel’inizi önce iPhone’unuzda açarsınız, sonra koşuya çıkar Apple Watch’unuzdan dinlersiniz. Sonra işe gidersiniz, gürültü engelleme modunu açıp Mac’inizde çalışmaya gömülürsünüz. Tam o sırada Endel ön planda olur ve etrafınızla aranızda bir kalkan oluşturur. Sonra eve dönersiniz ve “Hey Siri, rahatlamak istiyorum.” dediğinizde Endel, Apple TV’nizde açılır. Benim Endel için vizyonum tam olarak bu: Her zaman açık bir ses manzarası.